Địa y là những sinh vật kỳ lạ, với một số đặc điểm giống như thực vật, nhưng chúng là sự hợp tác của một loại tảo hoặc vi khuẩn lam tạo ra “ngôi nhà” cho nấm. Chúng có khả năng tồn tại trong những điều kiện rất khắc nghiệt.
Địa y là một dạng kết hợp giữa nấm (mycobiont) và một loại sinh vật có thể quang hợp (photobiont hay phycobiont) trong một mối quan hệ cộng sinh.
Địa y không phải là thực vật vì không có cấu tạo tế bào đặc trưng của thực vật và cũng không có cấu trúc mô, cơ quan của thực vật.
Địa y cũng không phải là nấm vì ngoài các tế bào sợi nấm, địa y còn có các tế bào tảo lục hay vi khuẩn lam có chứa chất diệp lục. Tuy nhiên, do thành phần của Địa Y luôn bắt buộc phải có nấm, do đó người ta có thể xếp địa y vào giới Nấm.
Địa y Baeomyces rufus dài 3-13 cm, phân bố ở lục địa Á – Âu và Bắc Mỹ. Chúng tạo thành vỏ màu xanh xám trên đất pha cát và đá, có những thể quả hình bóng màu nâu trên những cuống cao vài mm.
Địa y cam (Caloplaca verruculifera) dài 5-10 cm, xuất hiện trên đá ở các vùng bờ biển lục địa Á – Âu và Bắc Mỹ, thường gần nơi chim đậu. Loài địa y này có các thùy tỏa tròn, ở giữa là thể quả mở (đĩa sản sinh bào tử).
Địa y que diêm (Cladonia floerkeana) dài 1-5 cm, phổ biến trên đất than bùn ở lục địa Á – Âu và Bắc Mỹ. Chúng có dạng vỏ tạo nên từ nhiều vảy xám xanh, từ đó mọc lên những cuống có thể quả mở màu đỏ tươi ở ngọn.
Địa y tuần lộc (Cladonia portentosa) dài 3-10 cm, phổ biến ở các bãi hoang có cây bụi ở phía Bắc của Bắc Mỹ và lục địa Á – Âu. Loài này có các cành rỗng, mảnh, phân nhánh nhiều lần. Chúng và các họ hàng gần là thức ăn của loài tuần lộc.
Địa y hắc ín (Verrucaria maura) dài 5-50 cm, xuất hiện trên đá dọc bờ biển lục địa Á – Âu và Bắc Mỹ. Loài này có dạng vỏ rạn màu xám đen chứa các thể quả mở.
Địa y vỏ vân chữ (Graphis scripta) dài 5-10 cm, thường thấy trên vỏ cây gỗ ở lục địa Á – Âu và Bắc Mỹ. Loài này có dạng vỏ mòng, màu xanh xám, có những khe nhỏ như ký tự trên bề mặt.
Địa y đá da bò (Lasallia pustulata) dài 5-20 cm, hình thành những tập đoàn trên đá giàu dinh dưỡng ở ở khu vực ven biển hoặc vùng núi của lục địa Á – Âu và Bắc Mỹ. Mặt trên loài địa y này màu nâu xám, có nhiều nốt mụn hình oval.
Địa y tường đá vành tròn (Lecanora muralis) dài 3-10 cm, thường mọc trên bề mặt bê tông và đá ở lục địa Á – Âu và Bắc Mỹ. Chúng có các thùy màu lục xám xòe ra ngoài.
Địa y sụn (Ramalina fraxinea) dài 3-10 cm, sinh trưởng trên cây gỗ ở lục địa Á – Âu và Bắc Mỹ. Chúng có cành dẹt mà xanh xám lấm tấm những thể quả mở.
Địa y bản đồ (Rhizocarpon geographicum) dài 5-65 mm, phổ biến trên đá ở các vùng núi phương Bắc và châu Nam Cực. Loài địa y này có dạng mảng dẹt, có bào tử bao quanh tạo thành đường viền đen. Các nhóm của chúng trông như những miếng vá trên đá.
Địa y san hô (Sphaerophorus globosus) dài 3-10 cm, sống trên đá ở các vùng núi Á – Âu và Bắc Mỹ. Chúng có dạng cành màu nâu hồng kết thành đám dày và có thể quả mở hình cầu.
Địa y mắt vàng (Teloschistes chrysophthalmus) dài 3-8 cm, phân bố ở lục địa Á – Âu, châu Mỹ và các vùng nhiệt đới. Loài địa y nguy cấp này mọc trên cây bụi và cây gỗ nhỏ trong các vườn cây ăn quả và bờ giậu. Các thùy phân nhánh của chúng tạo ra đĩa lớn màu cam.
Địa y khiên đen (Tephromela atra) dài 3-10 cm, xuất hiện trên đá lộ thiên ở lục địa Á – Âu và Bắc Mỹ. Chúng có những thùy dạng vỏ màu xám nhạt trông như cháo khô và thể quả mở màu đen.
Địa y râu (Usnea filipendula) dài 5-15 cm, phân bố ở các vùng núi phía Bắc của Bắc bán cầu. Chúng tạo thành búi màu xanh lòng thòng rủ xuống từ cây gỗ. Các thể quả mở có gai hình thành ở phần ngọn.
